تجربه های هنر معاصر در افغانستان
پس از فروپاشی رژیم طالبان فضأ برای رشد هنر در افغانستان باز شد . هنرمندان به خوبی توانسته اند با استفاده از زمینه های که به وجود آمد ، آثارهنری گوناگون به میان بیاورند. هنر معاصر در این اواخر توانسته جایگاه خوبی در جامعه فرهنگی و هنری افغانستان پیدا نماید. هنرمندان جوان به این باور اند که ایجاد سازمان ها و گروه های هنری ، برگزاری نمایشگاه های هنر معاصر ، خلق آثار معاصر و به راه اندازی برنامه های هنری ، تلاش و خلاقیت هنرمندان جوان افغان باعث شده تا هنر معاصر به طور نسبی پیشرفت نموده و سطح پزیرش تجربه های نوین هنری به مراتب بالا تر از سال های قبل شود.
هنرمندان در عرصه هنر معاصر آثار زیاد از جمله نقاشی ، خطاطی ، میناتوری، و سایر بخش را خلق نموده اند . در کنار این ها هنر چیدمان ، مجسمه سازی معاصر، هنر های خیابانی ، ویدیوی هنری ، هنر صدا موسیقی معاصر ، هنر چند رسانه ای ، عکاسی هنری ، و هنر اجرا یا (از جمله بخش های هنری هستند که سابقه ای زیادی در تاریخ هنر افغانستان ندارد. هنرمندان این نوع آثار به صورت عموم جوانان هستند و موضوعات آثار شان را اکثراً حقایق چون جنگ ، خشونت ، آزادی خواهی ، مبارزه با بی عدالتی ، موضوعات فلسفی ، سیاسی، اجتماعی و غیره تشکیل میدهد
“بدست آوردن و از دست دادن” نام اثر ویدیویی از استاد رهرو عمر زاد است . وی رییس نهاد مرکز هنر های معاصر افغانستان واز شخصیت های مهم در هنر معاصر افغانستان میباشد. عمرزاد در این اثر خویش حقایق گذشته ، حال و آینده افغانستان را به صورت کوتاه و ژرف توسط سمبول ها ، کردکتر ها و محیط پر معنا بیان میکند. نرخیابانی
نوشته ها ، شعار های سمبولیک و گرافیتی ها در دیوار های کابل از جمله های کاری هایست که بیشتر مورد توجه مردم عام قرار میگیرند. کبیر مکمل هنر مندی که هنر های خیابانی را بهترین راه برای ایجاد تغییر مثبت در افکار جامعه میداند . وی کار های متعددی از استنسل ها در دیوار های کابل و چاپ تصاویر سمبولیک در بلبورد ها در جاهای عامه انجام داده است. او میگوید که کار هایش بسیار زیاد مورد توجه مردم قرار گرفته و آنها توانسته اند مخاطبان خوبی بر این چنین آثار باشند، در مورد آثار فکر کنند ، و یا حد اقل این چنین کار ها را به حیث آثار هنری بپذیرند
آثار چید مان هم از جمله تجربه های نوینی هنری در افغانستان به شمار میرود که در این اواخر هم چندین نمایش از این نوع برگزار شده است . ملینا سلیمان از هنرمندان جوان افغان است که آثار زیاد چیدمان خلق کرده است . وی در نمایشگاه اش به نام ” توقف! ” موضعات نابرابری ها ، خشونت ، و نبود آزادی را توسط آثار چیدمان اش بازتاب داد
هنر اجراء یا (پروفامنس) از جمله تجربه های هنری بسیار تازه در افغانستان است ” حقایق نمناک” تازه ترین پروفامنسی است که چندی قبل توسط هنرمند جوان کبرا خادمی در کابل اجرا شد. او در این اجرا خود را در مقابل بیننده ها برای نیم ساعت سیلی زد و ازین طریق مشکلات و درد های زن افغان را که در برابر نا هنجاری ها مقاومت میکند، بیان نمود
علی آرش که اجراء کبرا را از نزدیک مشاهده کرده میگوید که او مانند تمامی تماشاگران از دیدن چنان صحنه بسیار متعجب شده و اجراء کبرا تاثیر زیادی بر آنها گذاشت. علی میگوید که از دیدن این اجراء برداشت کردم که زنان افغان چی درد های را متحمل میشوند
با این حال هنوز هم شمار زیاد افغان ها نمیتوانند چنین تجربه های نو را هضم کنند و یا به حیث آثار هنری بپذیرند. هنرمندان در افغانستان خلق آثار معاصر را بهترین روش برای بیان حقایق ، احساسات و افکار دانسته و میگویند که برای پیشرفت هنر معاصر و تجربه های نو در افغانستان نیاز است تا بیشتر ازین تلاش صورت گیرد . در ضمن اکثر برنامه ها برای هنر معاصرو هنرمندان معاصر بیشتر در ولایت کابل بوده و در اکثر ولایت های دور افتاده حتا هیچ برنامه ای هنری برگزار نمیشود چه برسد به تجربه های هنر معاصر . برگزاری نمایشگاه ها و جشنواره ها ی هنر ، برنامه ها، و سایر زمینه های میتواند نقش خوبی در پیشرفت هنر معاصر افغانستان داشته باشند